A Young Writer’s Will

after watching Mike de Leon’s Bayaning Third World(1999)

I wish to be a celebrity
the moment I die.

Scholars would rush to my
mother asking for my manuscripts
and she would sell them like
old newspapers to a junk shop

Critics will get published (and paid) just to
look for solutions to their generation’s
problems in pages where I wrote
my adolescences angst.

Film makers would reconstruct my
life based on accounts from teachers
who hated my ideology and past
lovers I killed time with.

Admirers would regret I wasn’t
able to share my writing habits,
or the novels that deprived me sleep,
and the poem that made me cry.

I wish to be gone when this race
turns another simple man into a myth.

Ang Pag-ibig na Binigay Ko Sayo Minsan ni Faiz Ahmed Faiz

Mahal,
Aking sinta,
Sana’y wag mong hilingin pa ang
pag-ibig na binigay ko sayo minsan.

Noon, naniwala talaga ako na
Ikaw lang ang makakabigay kahulugan
Sa aking tigang na buhay;
Na ang rumaragasang sakit na
Dulot ng di bumabalik na pag-ibig
Ay makakapagpalimot sa akin
Ng lahat na sulirain
Ng magulong mundo;
Na ang iyong mukha ang nagpapakalma
Sa di mapakaling tag-usbong ;
Na wala nang mas hahalaga pa
Sa walang saysay na mundong ito
Kundi ang iyong mga malalalim, mapangakit na mga mata.

Noon, naniwala talaga ako
Na kapag mapasaakin ka lamang
Kaya ko nang sakupin kahit Tadahana mismo.

Pero lahat ng ito ay mali,
Isang payak na ilusyon.

Ang mundo natin ay sugatan,
Sa hapdi na higit pa sa hapdi na dulot ng pag-ibig;
At mas marami pang tamis ang umaakit sa atin
Na higit pa sa tamis na madadama kapag magsama tayo muli.

Ilang daang taon na,
Ang naghaharing uri ay marami nang hinahabing kasinungalingan
Madilim at malupit at di maintindihan,
Pinasuot ng mga magagarang damit at alahas.
At sa mga panahon na iyon,
Sa bawat kalye at sa bawat perya,
Nilalako ang mga katawan ng mga tao,
Dinamitan ng alikabok at pinaliguan sa dugo,
Gutom, may depekto, niluto sa karamdaman.

Paulit-ulit ang pagkakataon,
Na di ko maiwasan tignan
Ang trahedyang ito.
Ang kagandahan mo ay walang paring kaparis,
Ang yakap mo ay nakakahalina tulad ng dati;
Pero paano ako magbubulag-bulagan
Sa lahat ng hinagpis, sa lahat ng pagdurusa ito?

Oo, mahal,
Ang mundo natin ay sugatan,
Sa hapdi na higit pa sa hapdi na dulot ng pag-ibig;
At mas marami pang tamis ang umaakit sa atin
Na higit pa sa tamis na madadama kapag magsama tayo muli.

Mahal,
Aking sinta,
Sana’y wag mong hilingin pa ang
pag-ibig na binigay ko sayo minsan.

Halaw kay Faiz Ahmed Faiz

Ang Muling Pagkabuhay (At Pagkamatay) ni Asiong Salonga

Napanood ko rin sa wakas ang pelikulang Manila Kingpin: The Asiong Salonga Story. Pagkakita ko pa lang ng poster nito, naakit na ako dito. Itabi mo ba naman sa ibang entries ng Metro Manila Film Festival. Naka-amerika si Asiong pero may daling tommy gun. Nang humakot na na ito ng mga awards kabilang ang Best Picture at Best Director, wala nang atrasan, kailangan ko tong mapanood bago matapos ang film festival.

Natatangi ito sa maraming dahilan. Una, ito lang ang remake na entry. Ikalawa, ito lang ang period film. Ikatlo, ito lang ang nasa (halos patay na) genre ng action. At ikaapat, ito lang ang kinuha gamit ang black and white na kamera. Film noir kung film noir.

-0-

Lumaki ako sa mga Pinoy action films. Tulad ng iba, alam ko na madalas ang takbo ng kwento. Matagal din ako hindi nakapanood ng isa, wala naman kasing ginagawa. Pagkalipas ng ilang taon, natutuwa akong hindi ordinaryong action movie ang Asiong Salonga.

Ang pinakatumatak para sa akin ay ang two-dimensionality ng bida, si Asiong. Madalas kasi parang ‘messiah’ ang bida, isang perpektong nilalang. Hindi ito ang makikita sa Manila Kingpin. Kahit mahal ni Asiong ang kanyang pamilya, marami pa rin syang mga babae (sa totoong buhay, mas marami pa daw). Nang binugbong sya para turuan ng leksyon, ang unang ginawa nya ay gumanti. Kaaway nga nya ang mga gangsters pero, technically, gangster din sya.

Ang katangian ng one dimensionality ay makikita sa lahat ng traditional ng pelikulang Filipino, ano man ang genre. Kung ‘mabait’ ang karakter mo, imposible kang makasakit ng iba o maging masama. Kung ‘masama’ ka naman, hangang sa huli, pure evil ka. Pinakamakikita ang tungalian ng good versus evil sa action genre. Dito kasi, patayan, buhay ang sentro ng dikurso. Kailangan ng mga mabubuti ang kasamaan. Action movie ang pinaka mabuti medium para sabihin na parating mananalo ang kabutihan laban sa kasamaan. Ang paniniwalang ito ay siempre, hinamon ng Manila Kingpin.

-0-

Ang gusto kong pagtuunan ng pansin sa sanaysay na to ay ang paggamit ng Tondo bilang gangland. Bihira ang isang pelikula o kwento na ang mismong lugar ay may sariling kwento o may gustong sabihin.

Bata pa lang ako, alam ko na ang Tondo. Ilang beses na akong napunta sa Maynila pero hindi pa ako ni minsan dumaan sa Tondo. Wala naman akong gagawin doon. Ang Tondo ay isang lugar kilala dahil sa kahirapan, krimen, at kaguluhan. Pero pagsinabing ‘batang Tondo’ ka, ito ay isang mabuting bagay. Ibig sabihin, ikaw ay street smart, sanay sa hirap, hindi umaayaw sa laban.

Matapos mapanood ang Manila Kingpin, ang tanong na hindi maalis sa isip ko ay, “Hangang kailan maging Tondo ang Tondo?” Ang Tondo ay isang breeding ground ng mga bayani. Maliban kay Asiong, taga-Tondo din si Andres Bonifacio (na inidolo din ni Asiong). Sa panahon ng Kastila, dahil sa kahirapan, nagsimula ng himagsikan si Bonifacio. 1950’s na, pero ganun pa rin, lumala pa nga. Sa kasalukuyan, ganun pa rin, lumala pa lalo.

-0-

Sa isang banda, ang ‘batang Tondo’ ay matapang at madiskarte, pero sa isang banda din ang ‘batang Tondo’ ay isang resulta lamang ng kanyang kapaligiran. Kaya nyang makipagsabayan sa sitwasyon pero hindi nya iniisip kung paano ito baguhin. Mas pipiliin pa nyang umalis na lang ng Tondo para sa mas mabuting buhay.

Marami marahil ang nagtataka, e ano naman pakialam ko sa mga taga-Tondo? Kung titignan mo ng mabuti, ang Tondo ay representasyon ng buong Pilipinas. Mahirap at magulo ang buhay, ang yaman at kapangyarihan ay nasa kamay lamang ng iilan. Ang Pinoy ay malikhain, madiskarte, kung gayon ang bawat Pinoy ay isang ‘batang Tondo’. Sa Tondo, merong uusbong na bayani tulad nina Asiong at Bonifacio. Kaya nilang lumipon ng lakas, kinakatakutan nga si Asiong ng ibang gangsters. Tinawag pa sya ng media na ‘kingpin’. Pero kahit sila ay matatapang at sincere, parati pa rin silang nabibigo.

-0-

Ang Manila Kingpin ay hindi isang karaniwang action movie kung saan gino-glorify ang ang pagkalalaki gamit ang mga baril at mga seksing babae. Pinapakita nito na ang tunay na bayani ay tao lamang. Isang taong nagkakamali. Isang taong dapat may malasakit sa mga kasamahan. Isang taong prone o vulnerable sa mga traidor (Sa kwento, si Erning, isang dating bata ni Asiong ang pumatay sa kanya. Pareho din sa kapalaran ni Bonifacio at ng kanyang kapatid.)

Ang Manila Kingpin ay isang silip sa ating pambansang kondisyon. Sa huling eksena, ang barilan sa libing ni Asiong, sinasabi ng pelikula, “Marami na ang namatay para sa bayang ito. Kailan kayo magkakaisa at sabay lalaban para baguhin ang mapag-aping sistema?”

photo credits: http://www.starmometer.com/2011/12/12/manila-kingpin-the-untold-story-of-asiong-salonga-movie-poster-and-full-trailer/

Afternoon in the Arctic

The afternoon, with
her warmth and slow
winds, tell me stories
of the city: dull
and transient, full of lights.
Of past lovers trying
to talk, is her favorite.

Your face is most
deviant, out of place
in these hours of easy music.

You told me of new
friends and forgotten hobbies
while I have nothing to
share except verses of poems
I half understand but find beautiful.

I remember your hair like children playing
on my face as you lean on my chest,
we would exchange secrets like
breathing.
Now, every word
conceals another, every
sentence masking an emotion.

“Afternoons” you said, “are getting awfully
warm.” I’m sweating myself but it
feels cool beneath my skin like rain
embracing me.

“You know,” I replied, “ in the Arctic,
they have twenty hours of daylight.”

They even have to check their watches
to know if it’s time
to rest.

Pasko

Pagkatapos ng sunod-sunod na pagdalo
sa kaliwa’t kanang kainan, inuman at regalo
babalik ang lahat sa klase at trabaho;
kailangan pang ipaalala ng mga Obispo
na sa Enero otso pa matatapos ang Pasko

Bagong Tao(n)

Malungkot isipin na sinusubukan
lang ng mga taong paliwanagin
ang gabi gamit ang luses at
baliktarin ang katahimikan,
tuwing simula at tuwing katapusan